- Neobavešten o mnogim prostim pitanjima, a naviknut da o njima plitko misli a besprizivno sudi, Bugarski se batrga između apsurdâ i besmislicâ: uigrava opštu lingvistiku, sociolingvistiku, genetsku lingvistiku, pokreće zvonjavu o tome da je „standardni jezik samo jedan od varijeteta nekog jezika“, tambura da „pojam jezika obuhvata cele jezike, a to znači dati jezik sa svim njegovim pojavnim oblicima, kao što su dijalekti, žargoni i drugi, uz standardni varijetet ako ga ima“
AUTOR: Dragoljub Petrović
Kao bolji Brozov đak, drug Ranko Bugarski stigao je do penzije poučavajući nas zajedničkim engleskosevernoameričkokanadsko australijskonovozelandskim(ineznam-dalijoškojim) jezicima. I ostalo je nejasno šta ga je „poćeralo iz Brankovog i Hamdijinog vilajeta“ i dovelo ga u Beograd da nam, tokom poslednjih šezdesetak godina, priča priču za koju su „anamo bili gluhi“. I ovih dana, na stranicama Danas-a, još jednom prosuo svu lingvističku pamet koju nije stigao da dosad prepiše iz one svoje napred pomenute engleskomnogojezičnozajedničkeitomeslične lektire.
Da se na vreme setio da o tome nešto prepiše (ako je teško naučiti), danas se ne bi „sankao“ na najbanalnijim problemima – standardnog jezika. On veli da je problem o kome raspravlja stavljen „na pogrešan kolosek“ i da je „Odbor [za standardizaciju] istinski kompetentan samo za standardizaciju srpskog jezika, ali ne i za sve što je u vezi sa ovim jezikom“. Da misli o čemu govori, drugu Ranku ovo bi bilo dovoljno da se zaustavi: Odbor za standardizaciju bavi se jedino onim pitanjima za koje je „istinski kompetentan“, a sve ono drugo o čemu se raspričao daleko je i od jezika i od pameti. On o tome već govori kao najbolji Brozov đak: kao stručno telo, Odbor „nije organ pred kojim bi morale da ustuknu državne institucije kao što su ministarstva i zavodi“ (i Broz je zapovedao da se „komunisti zakona ne smeju držati kao pijan plota“). I dodaje da je „reč o nezameranju ideologiji srpskog nacionalizma, nažalost duboko ukorenjenoj u našem društvu, čiji je Odbor jedan od vodećih eksponenata. Ljudi se ustručavaju da kažu nešto protiv Odbora jer su u strahu da će odmah biti označeni maltene kao narodni neprijatelji i da se mešaju u ono za šta nisu ni kompetentni, niti pozvani, a Odbor smatra da je jedini vlastan da o tome govori“.
Za pamet kakva nas ovde obogaćuje kvalifikovani su jedino oni predstavnici ljudske vrste koji su u mnogom smislu ostali nedovršeni pa, između ostaloga, i nedoučeni (za takve sam drugde rekao da najbolje uspevaju tamo gde se ozbiljni ljudi ne mogu sresti): Odbor za standardizaciju srpskoga jezika bavi se jedino onim problemima zbog čijeg je praćenja i rešavanja osnovan, a za sve ono drugo što mu drug Ranko tovari u prtljag i zbog čega ga tako prostački psuje njegovi se članovi mogu baviti privatno, za svojim radnim stolom i u krugu svojih užih naučnih i stručnih istraživanja.
Neobavešten o mnogim prostim pitanjima, a naviknut da o njima plitko misli a besprizivno sudi, Bugarski se batrga između apsurdâ i besmislicâ: uigrava opštu lingvistiku, sociolingvistiku, genetsku lingvistiku, pokreće zvonjavu o tome da je „standardni jezik samo jedan od varijeteta nekog jezika“, tambura da „pojam jezika obuhvata cele jezike, a to znači dati jezik sa svim njegovim pojavnim oblicima, kao što su dijalekti, žargoni i drugi, uz standardni varijetet ako ga ima“. I silovito nastavlja da arči „znanja“ kakvo je ono da „kada se kaže južnoslovenski jezici, misli se na te jezike sa njihovim varijetetima“; ili kad se kaže „da je npr. hrvatski samo drugo ime za srpski jezik, znači reći da su pored štokavskog, kajkavski i čakavski dijalekti srpskog jezika; da su gramatike i rečnici hrvatskog jezika priručnici srpskog jezika, samo drugačije naslovljeni; da je istorija hrvatskog jezika isto što i istorija srpskog jezika… To su naravno totalne besmislice, ali one logički proističu iz zamenjivanja pojma jezika pojmom standardnog jezika. Otuda je proisteklo zamešateljstvo gde se Zavod i Ministarstvo izvlače, a Odbor tera svoju liniju sejući među školsku decu zlo seme srpskog jezičkog nacionalizma i još to nudi kao jedinu i opšteprihvaćenu naučnu istinu, dok bi njihov uistinu originalni spisak teško prihvatili ozbiljni lingvisti u Srbiji i van nje.
I time ćemo, nadam se, konačno stići do suštine problema o kome govorimo: čelnici Odbora „mešaju pojmove jezika i standardnog jezika“, a Bugarski potvrđuje da ne zna šta je standardni jezik niti je još čuo da se jedino u njemu nešto može propisivati, a sve njegove druge realizacije mogu se jedino opisivati. A to što Bugarski ovde ne razume Bizmarku je, recimo, bilo savršeno jasno još u vreme kada se za „hrvatski jezik“ nije ni znalo pa je na pitanje o razlici između nemačkog jezika i nemačkih dijalekata odgovorio vrlo precizno: „Nemački jezik ima vojsku i flotu“ (u njegovo vreme još nije bilo avijacije), a sve ono drugo o čemu priča Bugarski nema takvu „državnu zaštitu“. Kao što nema ni osnovu sva njegova zvonjava o onim „lingvistikama o kojima čelnici Odbora izgleda ne znaju mnogo, pa tako laički mešaju pojmove jezika i standardnog jezika, čime unose temeljnu zabunu sa vrlo ozbiljnim posledicama“.
Sve ono o čemu Bugarski gore pripoveda (o hrvatskom jeziku – recimo) može se svesti na besmislenu, tj. šuplju, tj. promašenu priču (Hrvati su prvi put za srpski jezik i štokavštinu čuli krajem 19. veka, prva četiri Hrvata u Dubrovnik su stigli 1896, a „hrvatski vukovci“ uredili im jezik – po merama Vuka i Daničića – od 1892. do 1901) i to je za našu priču apsolutno nezanimljivo: južnoslovenski su jezici srpski, bugarski i slovenački (ako neko misli da to nije tačno, neka doda da su se iz srpskoga izdvojili: „hrvatski“ – krajem 19. veka, „makedonski“ – 2. avg. 1944, „bosanski“ – 27. sept. 1993, „crnogorski“ – 21. maja 2006), a za nas će biti zanimljiva lingvistička argumentacija Bugarskog da „reakcije hrvatskog i bošnjačkog nacionalnog saveta daju pravni osnov za intervenciju državnih organa“ jer je „kršenje prava nacionalnih manjina osnov da svaka ozbiljna država reaguje preko svojih institucija“, a što se time krše neke mnogo dublje i dalekosežnije istine o srpskoj istoriji i kulturi – o tome Bugarskom nema smisla prigovarati: on ne zna ništa ni o istoriji srpskog jezika niti o njegovim odnosima prema onim „jezicima“ koji su se iz srpskog izrojili makar pred njegovim očima i uz njegovo kumstvo. I to nije nimalo čudno: on nije imao kad da nauči srpski jer je i „u kući učen da se i sa sestrom »svađa« na engleskom jeziku“, a prokletstvo da je rođen kao Srbin isprečilo mu se na putu da postane Englez. Po čemu se, u stvari, našao pod dvostrukim prokletstvom i ostao dvostruko nedovršen: odskočio je od Srba, a nije doskočio do Engleza, o srpskom jeziku nije naučio ništa, a od engleskog samo da nam najbrže prepriča[va] ono što su drugi negde zapisali. Posle će mu, s takvim uporištem, biti lako da prizna da „pitanje koji su južnoslovenski jezici nema mnogo veze sa pitanjem manjinskih jezika i pravima njihovih govornika“, ali mu je to bilo dovoljno kao osnova da državi oda priznanje za to što se odrekla suvereniteta i nad delom sopstvene teritorije i nad svojim jezikom.
*
Životna greška Bugarskog bila je što se tako davno izmakao od Branka i Hamdije i propustio priliku da mu oni otvore prečicu da brže (i bez srpske traume) postane Englez, da podrži rahmetli-Aliju, posle Bakira i Biseru, da im objasni blagodeti zajedničkihalžirskolibijskoidvadesetakdrugiharapskih ili engleskosevernoamerič-kokanadskihiinihgorepomenutih jezika. Po toj mustri on i Snježana priredili su „poznatu Deklaraciju o zajedničkom jeziku iz 2017. godine, koju je potpisalo oko 10.000 ljudi širom sveta, uključujući više desetina lingvista, a koja navedene jezike vidi kao četiri ravnopravne varijante jednog zajedničkog jezika“. I vele da je posle, po njihovoj nauci, i Čomski utemeljio sve one zajedničkosevernoameričkolibijske i zajedničkosaudijskonovozelandske jezike, a obećao je da će to isto učiniti i sa zajedničkošpanskolatinoameričkim jezicima, ali da će oko nekih manje jasnih pitanja u vezi sa njima morati da potraži savet od Snježane i Ranka.
Bugarski, osim svega toga, u svoje zasluge upisuje i to da je rešio terminološki spor između Odbora za standardizaciju i Bošnjačkog nacionalnog vijeća o bosansko/bošnjačkom dvojstvu u nazivu njihovog jezika navodeći da je „jedini zakonit naziv tog jezika u Srbiji bosanski, što opravdano stoji i u srpskom Zakonu o ratifikaciji Evropske jezičke povelje“ i da se taj jezik tako imenuje po onome obrascu po kome i englandski (: England) ili dojčlandski (: Deutschland). (A da o „bošnjačkoj književnosti“ i ne govorimo.)
Bugarski se u lingvističkim pitanjima uspešno spotiče, bolje se snalazi u tumačenju evropskih propisa o manjinskim jezicima, a najuspešniji je kao psovač Srba i borac protiv srpskog nacionalizma. Čime podupire i širi Brozovu nauku i slavi njegove komuniste koji su, posle rata, pobili više Srba nego tokom rata sve koalicije s njima na čelu zajedno (ne treba zaboraviti da je, pod Bakarićevom zaštitom, Jasenovac vrlo uspešno „radio“ i kad su svi Hitlerovi koncentracioni logori bili zatvoreni i krematoriji pogašeni), srpski jezik uzgred razdrobili na „hrvatski“, „makedonski“, „bosanski“ i „crnogorski“, a srpski etnički prostor „rasporedili“ na Hrvatsku, Makedoniju, Bosnu, Crnu Goru i Arnautluk.
I za sva satiranja koja su ih stizala — Srbi bili, uvek i svuda, označavani kao jedini krivci. Jednako na stranicama Danas-a kao i u sveukupnoj ustaškoj štampi (u hrvatskoj i „be-ha“ varijanti), prema njihovim zajedničkim zločinačkim evrounijatskim uzorima.
I sve priredili da trima genocidima koji su nad Srbima izvršeni u HH veku dodaju i onaj završni. Koji se svakog časa može očekivati.
Uz navijačku zvonjavu Ranka Bugarskog.
IZVOR: https://naukaikultura.com/mala-pamet-uz-veliki-zlocin-uz-navijacku-zvonjavu-ranka-bugarskog/
