Advokatska kancelarija Radić: Čajničko jevanđelje – „nacionalni spomenik ‚Bosne i Hercegovine‘“?

Čajničko jevanđelje (Foto: Komisija za očuvanje spomenika BiH)

Stvara se utisak da se radi o navodnoj nekadašnjoj Bosanskoj crkvi, i navodnom jevanđelju Bosanske crkve, koja je navodno iznenada nestala početkom XV veka – i to bez bilo kakvih pokretnih ili nepokretnih ostataka.

Postupajući po peticiji jednog fizičkog lica, „Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika“, osnovana na osnovu Aneksa 8 Dejtonskog sporazuma, donela je Odluku kojom je Čajničko jevanđelje, koje se čuva u Muzeju Crkve Uspenja Bogorodice i Crkve Vaznesenja Hristovog u Čajniču, Republika Srpska, proglasila „nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine“.

Suprotno Aneksu 8 i Odluci Predsjedništva BiH o Komisiji za očuvanje nacionalnih spomenika i Poslovniku Komisije, „Čajničko jevanđelje“ je 25. 4. 2013. godine proglašeno „nacionalnim spomenikom ‚Bosne i Hercegovine‘“, što je nelegalno i nedopušteno.

Pored toga, u spornoj Odluci nije navedeno kojoj verskoj konfesiji pripadaju pomenute crkve i pomenuto jevanđelje. Iako to u izreci Odluke nije izričito navedeno, stvara se utisak da se radi o navodnoj nekadašnjoj Bosanskoj crkvi, i navodnom jevanđelju Bosanske crkve, koja je navodno iznenada nestala početkom XV veka – i to bez bilo kakvih pokretnih ili nepokretnih ostataka.

U vezi s tim, u obrazloženju sporne Odluke navodi se:

• da je Čajničko jevanđelje jedina srednjevjekovna rukopisna knjiga bosanske provenijencije do danas sačuvana u Bosni i Hercegovini;
• da je pisano brzopisno, polustavom bosanskog tipa;
• da je srednjovjekovni Bosanski rukopis Crkve bosanske;
• da je treći prijedložak sa odlikama bosanske škole;
• da su kod pisara jevanđelja zastupljene osobine bosanske škole;
• da postoji bosansko miješanje ѣ, ы i i – itd.

U spornoj Odluci ne navode se ni sledeći podaci:
– da se radi o jevanđelju starom preko 500 godina,
– da se za sve to vreme nalazi u Srpskoj Pravoslavnoj Crkvi Vaznesenja Hristovog i Crkvi Uspenja presvete Bogorodice u Čajniču,
– da je protekle vekove jevanđelje kontinuirano korišćeno kao bogoslužni predmet za liturgijsku službu u Srpskoj Pravoslavnoj Crkvi,
– da je ova rukopisna knjiga, pisana ćirilicom, u potpunosti pravoslavna i da predstavlja celinu sa objektima Crkve, ostalim pisanim i štampanim crkvenim knjigama, ikonama i sl.

Suprotno propisima o postupku donošenja sporne Odluke, Komisija nije ni pozvala Srpsku Pravoslavnu Crkvu da učestvuje u postupku kao zainteresovano lice, što je suprotno Aneksu 8, propisima Komisije, a još više je suprotno odredbama ratifikovanog Ugovora Bosne i Hercegovine sa Srpskom Pravoslavnom Crkvom. Ovaj Ugovor je iznad svih propisa Bosne i Hercegovine, pa čak i iznad Dejtonskog sporazuma – čiji original je nestao, nikada nije zvanično preveden i nikada nije ratifikovan u Bosni i Hercegovini.

Darko Ristov Đogo

„Kad je jedno društvo istovetno u neistinama, onda t znači da te neistine vremenom postaju njegove istine, jer neistine dugim trajanjem postaju sadržaji života onih koji su u njima odgajani. U tome je smisao društvenog i kulturnog inžinjeringa. Takvo društvo ima svoje neugodnosti, takva nacija je temeljno neurotizvana jer počiva na negativnoj pretpostavci: ona šotvrđuje svoj identitet u negaciji srpskog identiteta, a ne u afirmaciji sopstvenih sadržaja. To je čini – u visokom stepenu – sintetičkom nacijom.“ (Milo Lompar, Sloboda i istina, Beograd, 2020, Catena mundi, 105)
Nakon našeg Apela za zaštitu srpskog nasljeđa pojavile su se reakcije koje svojim neurotičnim karakterom upravo potvrđuju navedene riječi profesora Lompara. Ipak, posezanje za srpskim identitetom nužnost je onih kultura, identiteta, projekata čija recentnost ne dozvoljava afirmaciju svoga koja ne bi bila aproprijacije srpskoga. Tako i sarajevska histerija zbog našeg apela lijepo svjedoči da su potpisnici njime pogodili neuralgične tačke o kojima govori Lompar.
Dvije reakcije naročito su zanimljive i dobro ilustruju važne poente koje je naš Apel istakao i postigao. Prva reakcija pripada gradonačelnici Sarajeva, Benjamini Karić koja nam je na najočigledniji način pokazala da koncept tzv „bosanskog“ građanskog nacionalizma, čiji je ona prominentan eskponent, u svojim ciljevima, pretpostavkama i dometima zapravo se i ne razlikuje od koncepta „bošnjačkog“ etničkog nacionalizma. Iako se na kraju svoje objave gospođa Karić trudi da ne razbije već i dalje afirmiše neko mjesto za srpski identitet unutar nekakvog „zajedničkog bosanskog političkog korpusa“, njena histerična reakcija koja se svodi na energično ponavljanje falsifikata govori sama za sebe. Naravno, unutar njenog poimanja „srpsko“ može biti dozvoljeno samo kao privremeno i parcijalno, u jednoj izvrnutoj perspektivi: tamo gdje istorija pokazuje da su Bosna i „bosansko“ zapravo oduvijek imali značenje jednog od zavičaja pa i jedne od država srpskog naroda, Karićeva želi da uspostavi stanje koje se u istoriji, ali ni u politici ne mogu uspostaviti, gdje bi „srpsko“ unutar „bosanskog“ bilo u najboljem slučaju dozvoljeno kao jedan od „regionalnih“ ili „konfesionalnih“ identiteta dejtonske fantazmagorije od „države“. Ipak, ako već Karićeva poznaje ponešto od savremenih političkih teorija, morala bi da zna da već formirani narodi – poput srpskog – ne mogu da se uklope u prisilne i inače kulturno neatraktivne političke identitete poput onog „bosanskog“, kako ga ona vidi i nudi. Ako Kraljevina SHS/Jugoslavija i SFRJ, kao politički, simbolički, kulturno neuporedivo potentnije i privlačnije države nisu uspjele da ponište razlike među kulturama već formiranih nacija, šta onda da očekuje tzv „BiH“, neatraktivna, provincijalna, redukovana i na silu sklepana, bez suverenosti, supstance i društvene kohezije? U svakom slučaju, samo jedno Karićevo formulisanje potpisnika Apela kao „negatora naše prošlosti“ jasno ilustruje da između SDPovog „bosanskog nacionalizma“ i SDA „bošnjačkog nacionalizma“ ne postoji nikakva razlika u središnjem osjećaju pripadanja, ako se i načini djelovanja nekada diverzifikuju i prikriavaju.

t.me/darkoristovdjogo/134

770viewsDec 29, 2022 at 17:51

Sve navedeno čini osporenu Odluku ništavom, neprimenljivom i neobavezujućom.

Advokatska kancelarija Radić

Izvor: https://stanjestvari.com/2023/01/24/ak-radic-cajnicko-jevandjelje/